’n Tussentydse hofbevel oor arbeidsonrus by die Estralita-spesiale skool is vandag deur die hooggeregshof in Mbombela in Mpumalanga ’n permanente bevel van die hof gemaak. Dit volg nadat die Federasie van Beheerliggame van Suid-Afrikaanse Skole (FEDSAS), die Suid-Afrikaanse Onderwysersunie (SAOU) en die Estralita-skoolbeheerliggaam einde Julie ’n aansoek vir ’n dringende hofbevel voor die hof gebring het. 

Arbeidsonrus deur onder andere Nehawu-skofwerkers ontwrig die werksaamhede van dié skool vir leerders met ernstige intellektuele gestremdhede al vir meer as ’n jaar. Skofwerkers weier onder meer om snags en oor naweke te werk. Die skool was vir die hele tweede kwartaal van vanjaar gesluit. 

“Ons is dankbaar dat geregtigheid geskied het en hierdie aangeleentheid nou finaal afgehandel is. Nou kan die fokus weer skuif na die onderwysbehoeftes van hierdie kwesbare leerders,” sê me. Juané van der Merwe, adjunkhoof van FEDSAS, en mnr. Chris Klopper, uitvoerende hoof van die SAOU, in ’n gesamentlike verklaring.

Die hof het vandag ook beslis dat die LUR vir onderwys en die departementshoof vir die regskoste verantwoordelik is. Nie die LUR of die departementshoof het vandag se hofverrigtinge bygewoon nie en die Mpumalanga-onderwysdepartement het ook nie redes aangevoer waarom die tussentydse bevel nie ’n permanente bevel gemaak moet word nie. In reaksie hierop het die SAOU ook ’n minagtingsaansoek teen die LUR en departementshoof gebring. “Die hof het albei aan minagting van die tussentydse hofbevel skuldig bevind. Hulle moet nou toesien dat daar binne tien dae aan die oorspronklike bevel uitvoering gegee word,” sê Klopper.

Die Mpumalanga-onderwysdepartement moet nou sorg dat alternatiewe dienste onmiddellik beskikbaar gestel word om seker te maak dat koshuisleerders die nodige sorg gedurende nag- en naweekskofte ontvang. Die provinsiale departement moet ook ondersoek instel na enige moontlike wangedrag deur die skofwerkers en, waar nodig, dissiplinêre stappe te neem.

“Hoewel ons tevrede is met die beslissing dat die departement die regskoste moet dra, is dit jammer dat belastingbetalers nou eintlik maar die las dra. Dit is geld wat veel beter bestee kon word aan die direkte onderrig en versorging van die leerders,” sê Van der Merwe en Klopper.

FEDSAS en die SAOU het hul kommer uitgespreek oor die totale gebrek aan leierskap van die Mpumalanga-onderwysdepartement. “Van die begin af het die provinsiale departement bitter min gedoen om die aangeleentheid op te los. En die LUR en departementshoof se afwesigheid in die hof is bevestiging dat hulle vir sowel kwesbare leerders as die regstelsel ewe min respek het. Sulke gebrek aan leierskap en die minagting waarmee daar met formele prosesse omgegaan word, filter natuurlik deur na onderwysamptenare op grondvlak. Dit is iets waarmee skole daagliks te doen kry. Hulpbronne soos geld en tyd moet gebruik word om wanbestuur en swak leierskap aan te spreek, eerder as wat dit gebruik word om gehalte-onderrig te verseker.”

Sowel FEDSAS as die SAOU sal egter voortgaan om hul invloed en hulpbronne te gebruik om toe te sien dat hierdie skendings van kinders se grondwetlike reg op onderwys nie onder die mat gevee word nie.

(Foto South Africa's Department of Justice and Constitutional Development)